Engeltjesmakers.

Je hebt zo van die woorden en uitdrukkingen die tijdgebonden zijn.
‘Engeltjesmaakster’ voor een (onbevoegde) aborteuse bijvoorbeeld. Vroeger dacht men hierbij aan een vrouw die met breinaalden aan de slag ging. In een tijd toen anticonceptie nog tot de taboesfeer behoorde, werd de engeltjesmaakster gezien als een dankbare uitweg voor ongewenst zwangere vrouwen, ondanks de risico’s voor de gezondheid en ondanks de illegaliteit.

Oorspronkelijk sloeg de term echter op een vrouw die (in kindertehuizen) de haar toevertrouwde kinderen door verwaarlozing liet omkomen. In het christelijke volksgeloof gingen kinderen die stierven rechtstreeks naar de hemel, alwaar ze in de engelenschare werden opgenomen. De huidige betekenis kwam volgens ons grootste woordenboek, het WNT, voor in Zuid-Nederland. Het woord wordt eveneens vermeld in het Bargoens Woordenboek van Enno Endt uit 1974.
Wellicht ontstond ‘engeltjesmaakster’ aan het eind van de 19de of begin 20e eeuw toen de kindersterfte in onze contreien groot was. In het Frans vinden we de term ‘faiseuse d’anges’ (in de betekenis van aborteuse) ook al terug in de 19de eeuw. Het Duits kent dezelfde metafoor ‘Engelmacherin’ sedert ca. 1920.
Tegenwoordig klinkt het woord wat belegen. Maar kijk: in 1998 publiceerde de Nederlandse abortus-arts Frans Wong (in de jaren zeventig door de Telegraaf 'de ongeëvenaarde abortuskoning’genoemd) zijn autobiografie onder de titel ‘Engeltjesmaker.’ En nog dit jaar verscheen er van de hand van Diane De Keyzer ‘De Engeltjesmaaksters’ met als ondertitel ‘Abortus toen het niet mocht’.