Yes, we can!

‘Change’ en ‘Yes, we can’, dat waren de sleutelwoorden uit de succesvolle campagne van Barack Obama. Beloften die hij nu ook nog moet waarmaken.
Maar, beloften daar draait het nu éénmaal om in kiescampagnes. Met azijn kun je geen vliegen vangen. De huidige financiële crisis zorgde ervoor dat oorlogsheld McCain bijna niet aan bod kwam. Voor hetzelfde geld had Obama als thema ‘It’s the economy, Stupid!’ kunnen kiezen, maar die slogan werd al eerder gebruikt (in 1992) door Bill Clinton.
Na 1992 werd deze formule erg populair in de pers. Er doken allerlei varianten op zoals ‘It’s the Deficit, Stupid!’ Het woord ‘stupid’ (domkop) wordt in dit geval met een hoofdletter geschreven, als directe aanspreekvorm. In de VS gebruikten adverteerders veel vroeger (in de jaren zeventig) de zgn. KISS-formule, een acroniem van ‘keep it simple, Stupid!’ Of Obama’s slagzinnen even succesvol zullen zijn als die van Clinton moeten we nog afwachten. Vader Bush had in 1988 ook een mooie: ‘Read my lips, no new taxes’. Met deze uitspraak bezwoer George Bush zijn kiezers om tijdens zijn ambtstermijn geen verhoging van de (inkomsten)belastingen door te voeren. Ook deze uitdrukking werd snel opgepikt door anderen. Maar had papa Bush de slogan zelf bedacht? Natuurlijk niet. Ze werd in 1978 gebruikt als titel van een album van rockzanger Tim Curry, weliswaar in verkorte vorm: ‘Read my lips.’

Hoe zit het echter met politieke slogans in ons taalgebied? Van Leo Tindemans (Belgisch premier in twee regeringen) herinner ik mij vaag de slagzin ‘Met deze man wordt alles anders.’ Hoezo, anders?
De titel van een brochure uit 1989 van het Vlaams Belang (toen nog Vlaams Blok) was ‘Eigen volk eerst.’ Hierin verordonneerde Philip Dewinter dat de Vlaamse nationaliteit niet kan worden toegekend aan Vlamingen die schuldig worden bevonden aan `het ondermijnen in woord en geschrift of anderszins van de westerse cultuur, politieke, godsdienstige en filosofische tradities en geplogenheden'. Dewinter verklaarde achteraf ook dat het Verdrag van de Rechten van de Mens ondergeschikt is aan het principe van eigen volk eerst. Brochure en verklaringen lokten veel scherpe reacties uit. Al snel deden allerlei parafrases en toespelingen op deze slogan de ronde, de één al grappiger en bitsiger dan de andere.
Nee dan vinden we die van Jan-Peter Balkenende mooier: ‘Na het zuur komt het zoet.’ Daarmee wou de premier aangeven dat na een periode van bezuiniging een zorgeloze, welvarende periode kan volgen. Of hoe politici blijven geloven in sprookjes. Kent iemand nog andere politieke slogans uit het Nederlandse taalgebied?