Van een plaats waar veel lawaai of drukte is, zeggen Nederlanders wel eens: ‘het lijkt hier wel het fort van Sjako’. En met de uitroep ‘Je maakt er een fort van Sjako van’ bedoelen onze noorderburen eigenlijk: je maakt er een rotzooitje van.
Beide Jordaanse uitdrukkingen verwijzen naar de beruchte Jordaanbewoner uit de achttiende eeuw, Jacob Frederik Muller, bijgenaamd Sjako, die met zijn hele familie in rijtjeshuizen woonde.
Nadat hij uit het leger gedeserteerd was, werd hij hoofdman van een bende inbrekers. Vanuit het rijtjeshuis of fort werden de inbraken en strooptochten ondernomen.
De rijken konden zijn bloed wel drinken, maar bij de gewone Amsterdammers was hij erg populair. Ze moesten immers lachen om zijn slimheid en grappen. Op 6 augustus 1718 werd hij op de leeftijd van 24 jaar ter dood gebracht door de beul, die opdracht had zijn slachtoffer eerst levend te radbraken en daarna te onthoofden. De uitdrukkingen worden soms nog wel eens te Amsterdam gehoord.
Karel Eykman schreef in 1986 het jeugdboek ‘Het fort van Sjako’.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Als zuid-Nederlander, ken ik de uitdrukking 'Fort van Sjakoo' alleen uit de subcultuur van de krakersbeweging, eind jaren zeventig. In Amsterdam was toen een boekhandel die m.n. linkse en maatschappijkritische boeken verkocht. Die boekhandel heette 'Ford van Sjakoo'.
BeantwoordenVerwijderenEven gegoogled en verhip... hij bestaat nog. Kijk maar: www.sjakoo.nl. Mooi dat ik nu via jouw blog weet waar die naam vandaan komt.
En even een kleine nuancering: het is zeker niet zo dat alle Nederlanders dit begrip kennen. Sterker nog ... ik vermoed dat het tot Amsterdam beperkt blijft. En Nederland is groter dan Amsterdam. Net als België groter is dan alleen Wallonië ;-)