Duitse vocabulaire van dieven en landlopers.

Wie een studie wil maken over het Bargoens kan niet om het ‘Wörterbuch des Rotwelschen’ (uit 1956) van Siegmund A. Wolf heen.
Rotwelsch kunnen we vertalen als het Latijn (Welsch) van de bedriegers (rot). Naast Middelhoogduitse elementen bevat het oude Jiddische uitdrukkingen en begrippen uit Romaanse en Slavische talen.
In het "Liber Vagatorum" (1520) vinden we woorden terug die vandaag de dag nog steeds gebruikt worden door Weense landlopers en deernen.

Socioloog Roland Girtler behandelt in zijn boek ‘Rotwelsch. Die alte Sprache der Gauner, Dirnen und Vagabunden’ (1998, Böhlau Verlag Wien-Köln-Weimar) vooral de Oostenrijkse, en meer specifiek de Weense dieventaal.
In een twintigtal artikels gaat hij eerst dieper in op de geschiedenis van dieven, vagebonden en lichtekooien. Aan bod komen o.a. de betekenis van het woord ‘Rotwelsch’, de invloed van het Jiddisch, oude woordenboeken over de dieventaal, vagantenliederen, overleven op straat, soorten bedelaars en dieven, de trucs die ze gebruiken, het gevangenisleven, de tekens die ze nalaten op huizen.
In het tweede deel van het boek wordt het taalgebruik vakkundig onder de loep genomen. Vooral het hoofdstuk ‘Die Lebensbereiche des Rotwelsch’ is erg interessant. Het bevat een systematische opgave van woorden en uitdrukkingen uit het Rotwelsch die zich rondom een bepaald begrip lieten verzamelen. Via deze begrippenlijst vind je makkelijk bij het nette Duitse woord de vertaling naar het Rotwelsch.

Achteraan in het boek vind je nog een register van de behandelde termen uit het Rotwelsch.
Waarom is dit boek nu ook nuttig voor Nederlandstaligen?
Omdat er veel raakpunten zijn met ons Bargoens en omdat heel wat begrippen uit het Rotwelsch ons vertrouwd in de oren zullen klinken: Ponum (gezicht); Mischpoke (familie); Beis (huis); jovel (ons woordje ‘jofel’); Masematte (gestolen goed, maar ook: handel); chawer (ons woordje ‘gabber’).

Of de auteur volledigheid nastreefde betwijfel ik. Zo ontbreken bijvoorbeeld de termen ‘Hochstapler’ en ‘Porzellanfuhre’ (beide wel terug te vinden in het boek van Wolf).
Verder echter niets dan lof voor dit werk. Hopelijk vind het navolging.
ISBN 3-205-98902-3
255 p.
€ 23,80