Lijk in de kast. Deel 1.

Een politicus in het nauw maakt rare sprongen. Zeker wanneer er dingen aan het licht komen die hem of zijn partij schade kunnen berokkenen. De pers wil er in zo'n geval haring of kuit van hebben, waardoor de politicus in kwestie als aangeschoten wild wordt beschouwd.
Zijn goede naam staat op het spel. Dergelijke compromitterende feiten zorgen voor een getroebleerd geweten. Een schandaal of misstap houdt men het liefst in de doofpot, want de werken der duisternis verdragen geen daglicht. Maar soms gebeurt het dat 'de lijken uit de kast vallen', zoals dat heet in het politieke jargon. Bij het aantreden van een nieuw kabinet worden er weleens 'lijken in de kast' van het vorige kabinet gevonden. Er bestaan ook 'politieke lijken', maar die zitten niet in een kast verstopt. In Nederland beschikt de voorzitter van de Kamer over een hele verzameling van dergelijke 'lijken'.
Kunt U nog volgen, lezer, of is dit allemaal Politchinees voor u ?

De metaforische uitdrukking 'een lijk in de kast' wordt sedert ca. 1985 gebruikt voor een verborgen affaire die iemand in de problemen kan brengen als ze openbaar wordt.
Toen in mei 1988 in België de socialistische partij weer aan het bewind kwam na het rooms-liberale kabinet Martens-Verhofstadt, spaarde de nieuwe begrotingsminister Hugo Schiltz (VU= Volksunie) zijn kritiek niet op de door zijn voorganger, Guy Verhofstadt, doorgevoerde besparingsmaatregelen. Er zullen nog lijken uit de kast vallen! zei Schiltz tegenover de verzamelde pers. Het vorige kabinet had namelijk gaten in de begroting achtergelaten met als gevolg: niet voorziene uitgaven waardoor er bijkomend gesnoeid moest worden. Zeven jaar later zat de SP ook met lijken in de kast.

De Haagse Post van 12/11/1988 gebruikte de wending 'lijk in de kast' in de zin van een niet verwachte financiële tegenvaller.
Begin jaren negentig van vorige eeuw lijkt de uitdrukking meer ingeburgerd te zijn, want de aanhalingstekens zijn verdwenen. Toch zijn het vooral politici die geporteerd zijn voor deze macabere beeldspraak. HP/ De Tijd van 25/6/1993 heeft het over de lijken in de kast van In 't Veld die de politici zo aan het schrikken hebben gemaakt dat ze de staatssecretaris zo vlug mogelijk wensten te lozen. De oudste Nederlandse vindplaats is evenwel een roman. Zo schrijft Mensje van Keulen in Engelbert (1987): Dat kan ik niet aan mijn nichtje vertellen. Die vindt dat er in mijn kasten lijken hangen.

De uitdrukking suggereert een ontlening aan één of ander vergeten horrorverhaal. Toch gaat het hier niet om een oorspronkelijk Nederlandse schepping. In het vier jaar later gepubliceerde De lach van Schreck (van dezelfde schrijfster) vinden we in het hoofdstuk 'Het geraamte in de kast' een verwijzing naar de oorspronkelijk Engelse zegswijze:
In de laatste paar jaar zijn er in die buurt drie jonge mensen omgekomen. Eén door zelfmoord, één door brand, en dan was er nog een kind dat met een touw speelde. Maar de mensen zeggen hier: Hush hush, there's a skeleton in the cupboard...U kijkt wat verbaasd. Ah! Ik begrijp dat het raar klinkt als je het letterlijk neemt. Het betekent dat ieder huis wel een of andere narigheid kent die je maar beter geheim kunt houden.
In het Amerikaanse Engels spreekt men over a skeleton in the closet, terwijl Britten i.p.v. closet het woord cupboard gebruiken.

Blijkbaar vonden ook de Fransen dit een beeldrijke zegswijze, want zij hebben het over un cadavre (un squelette) dans Ie placard. Le Petit Robert omschrijft dit anglicisme als: un scandale, une affaire peu avouable dans son passé, que l'on ne tientpas a divulguer.