Smurfen. Deel 1

Begin 2005 stuitte het nieuwe logo van voetbalclub Ajax op veel tegenstand bij de supporters. Het ging om een gevoelskwestie. De gerestylede Griekse held zou namelijk te veel op een smurf lijken. En die straalt te weinig arrogantie, onoverwinnelijkheid en Amsterdamse bluf uit. Het klassieke logo uit 1928 zou volgens de fans het enige echte Ajax-logo zijn. De brullende Ajax was namelijk een groot en sterk man en beslist geen blauwe dwerg. Sinds wanneer gebruiken wij het woord smurf als een scheldwoord, vroeg ik mij af.

Alvast twee woordenboeken die de jeugdtaal van de jaren tachtig en negentig (van de vorige eeuw) inventariseren, vermelden smurf als aanduiding van een ‘klein persoon’. Kristof Snelders van FC Brussels bijvoorbeeld wordt op het Kiel van Germinal Beerschot wel eens smalend de smurf genoemd. En in 2004 lazen we in NRC Handelsblad: “Op 2-1 in de vierde set brak het lijntje, ironisch genoeg op het moment dat een Nederlandse supporter hem vanaf de tribune luidkeels een hart onder de riem probeerde te steken: ‘Pak die smurf, Martin!’”

In 1958 maakten de smurfen hun debuut in het stripverhaal De fluit met de zes smurfen (gepubliceerd in het Franstalige stripblad Spirou). De kleine, blauwe figuurtjes met witte mutsjes, getekend door Peyo (pseudoniem van Pierre Culliford, 1928-1992) gebruiken graag de woorden smurf en smurfen in de plaats van andere woorden. Vandaag de dag zijn de smurfen wereldberoemd, zij het onder verschillende namen. De Franse en originele benaming voor de grappige kabouter was Schtroumpf. In Duitsland is hij een Schlumpf, in Zuid-Afrika een Smurfie, in Spanje een Pitufo, in Catalonië een Barrufet. Denen hebben het over een Smïlf, Finnen over een Smurfii. De Britten en Amerikanen verkiezen onze variant: de Smurf. De Chinese versie wijkt nog het meeste af: Lan-Shin-Ling. En dan ben ik er nog een aantal vergeten!

Misschien werden de smurfen bij ons pas echt een begrip in 1977. Toen bereikte Vader Abraham (pseudoniem van Pierre Kartner) met het Smurfenlied de eerste plaats van de Top 40. Het nummer werd in een groot aantal talen opgenomen en bereikte zo onder meer de Duitse, Engelse, Spaanse, Scandinavische, Australische en Zuid-Amerikaanse hitparades. Wereldwijd werden er 20 miljoen exemplaren van de single verkocht.

Hoe de Smurfen aan hun naam kwamen en meer, verneemt u volgende keer.